In 2023 koos een op de vijf Europeanen bewust voor een actieve of sportieve vakantie. In Nederland ligt dat aandeel op 15 procent, zo blijkt uit het ContinuVakantieOnderzoek van NBTC. Volgens Grand View Research genereerde sporttoerisme in Europa ruim 259 miljard dollar, met een verwachte jaarlijkse groei van bijna 18 procent tot 2030. Vitaliteitsreizen zijn daarmee allang geen niche meer, maar een snelgroeiende markt binnen het internationale toerisme.
Tegelijkertijd neemt de behoefte aan balans toe. Onder invloed van toenemende werkdruk, digitale vermoeidheid en een groeiende aandacht voor gezondheid, verandert ook de motivatie van de reiziger. Waar reizen vroeger vooral een ontsnapping was, wordt het steeds vaker een investering in fysiek herstel en mentale helderheid. Vitaliteit is geen doel op zich meer, maar een vanzelfsprekend onderdeel van de reiservaring.
De opkomst van de zelfzorgvakantie
Deze ontwikkeling wordt internationaal ook wel aangeduid als Vitamin T, waarbij de T staat voor travel. De gedachte erachter: reizen gericht op beweging, slaap, natuurbeleving en gezonde voeding draagt bij aan een veerkrachtiger en langer leven. Steeds meer reizigers boeken retraites waarin herstel centraal staat, van ademhalingstechnieken tot slaapoptimalisatie. Tegelijkertijd groeit het aantal vakanties waarin fysieke inspanning juist de hoofdrol speelt.
Van huttentochten in de Alpen tot openwaterclinics in Kroatië: wie reist, kiest vaker voor een combinatie van bewegen en opladen. Niet om te ontsnappen, maar om zichzelf uit te dagen of opnieuw op te laden. Reizen wordt zo een vorm van zelfontwikkeling.
Reizen met richting en ritme
De motivatie van reizigers verandert zichtbaar. Sportieve vakanties bieden structuur, motivatie en een concreet doel. Denk aan een hardloopweek in Spanje of het trainen voor een triatlon aan de Griekse kust. Zulke reizen trekken vaak gelijkgestemden aan en creëren vanzelf verbinding. Voor soloreizigers die op zoek zijn naar veiligheid en betekenis, is dat een aantrekkelijk concept.
Wat opvalt, is de verbreding van het aanbod. Naast intensieve trainingskampen en prestatiegerichte reizen ontstaan er net zo goed zachte varianten. Van yogaweken en mindfulnessretraites tot wandeltochten met aandacht voor ademhaling en rust. Beweging en herstel worden niet meer als tegenstelling gezien, maar als complementair.
Van pioniers naar brede markt: sportreizen in opmars
Reisorganisaties spelen actief in op de groeiende belangstelling voor sportieve reizen. Fit Avontuurlijke Sportreizen richt zich als nicheaanbieder op avontuurlijke expedities naar bestemmingen zoals Mongolië, Scandinavië en Zuid-Afrika, met unieke ervaringen zoals ijsschaatstochten en mountainbike-uitdagingen.
Grote touroperators zoals TUI spelen structureel in op deze trend, onder andere via het label TUI Sports. Hiermee richten zij zich op sportieve evenementen zoals hardloopwedstrijden en wielertochten. Een goed voorbeeld hiervan is de organisatie van marathonreizen naar Palma de Mallorca. Deze reizen combineren deelname aan de TUI Palma Marathon met een ontspannen vakantie op het eiland. Daarmee speelt TUI in op de wens van reizigers om sportieve ambities te combineren met quality time voor het gezin of de partner.
De sportreizenmarkt is niet alleen gegroeid, maar ook breder en volwassener geworden. Er ontstaan bovendien steeds meer niches binnen dit segment. Denk aan sportieve vrouwenreizen, triatlonkampen speciaal voor vrouwen, of yogaweken met een actief karakter. Ook vijftigplussers vormen een groeiende doelgroep: ze zijn fit, beschikken over tijd en budget, en zoeken inhoudelijke verdieping tijdens hun reizen. Daarnaast kiezen gezinnen met tieners steeds vaker voor multisportvakanties als alternatief voor traditionele strand- of campingreizen.
Actief tot rust komen
Wat vitaliteitsreizen met elkaar gemeen hebben, is de behoefte aan reizen met impact. Niet meer alleen ontspannen, maar bewust tot rust komen. Niet passief uitrusten, maar actief herstellen. Niet meer een vol programma afvinken, maar juist ruimte maken voor stilte, natuur en aandacht.
Reizen verschuift daarmee van consumptie naar curatie. In plaats van massatoerisme kiezen mensen voor betekenisvolle ervaringen die passen bij hun levensfase, energie en behoefte. Gezond reizen is geen trend, maar een bredere beweging waarin welzijn, zingeving en veerkracht samenkomen.
Deze ontwikkeling speelt zich niet alleen af in Nederland: van sportieve groepsreizen aan de Middellandse Zee tot digital detox retraites in Scandinavië en ademretraites in de Alpen. Internationaal groeit de markt snel. Technologie speelt daarbij een toenemende rol. Wearables, slaaptrackers en digitale coaching worden geïntegreerd in reisprogramma’s, waardoor inzicht en motivatie groeien.
Naarmate de grenzen tussen werk, vrije tijd en zorg vervagen, krijgt reizen een nieuwe betekenis: als investering in gezondheid, verbinding en persoonlijke groei. En misschien is dat wel precies wat deze tijd nodig heeft.
